Je komt weleens in (werk)situaties terecht waarvan je je afvraagt hoe je hier nu weer in beland bent of hoe je juist in het omgekeerde plaatje bent terechtgekomen van wat eigenlijk de bedoeling was.
Wanneer dit echter “ de story of your life” blijkt te zijn, zou het wel eens met jouw niet-zo-assertieve opstelling op de werkvloer te maken kunnen hebben. Een gezonde, assertieve houding zorgt er immers voor dat we ons lot in eigen handen hebben en onproductieve houdingen en gedragingen kunnen vervangen door gezonde en verrijkende.
Wat is assertiviteit (niet)?
Assertiviteit wordt al eens verward met een nogal opdringerige, harde of agressieve houding en vaak enkel positief geassocieerd bij mensen die leiding geven.
Een gezonde dosis assertiviteit is echter iets heel anders: het zorgt ervoor dat we onze gevoelens op een constructieve manier kunnen uiten en openlijk voor onze wensen en behoeften kunnen uitkomen. Dit vergroot op zijn beurt ons zelfvertrouwen en onze zelfwaardering. Het hangt sterk samen met een gevoel van eigenwaarde en kan een positieve invloed hebben op alle aspecten en domeinen (werk, binnen de partnerrelatie, binnen gezin van herkomst enz..) van ons leven. Het zorgt voor vermindering van stress, meer energie en een betere fysieke en psychologische gezondheid.
Hoe assertief ben je op dit moment? (Doe de test)
In hoeverre zijn deze uitspraken op jou van toepassing – Geef een cijfer tussen 0 en 10. Aan welke gebieden zou je nog kunnen werken?
- Ik ben zelfverzekerd genoeg om wat ik wil, nodig heb en voel duidelijk uit te spreken
- ik ben zelfverzekerd genoeg om tijd te vragen om ergens over na te denken
- Ik heb respect voor mezelf, voor wie ik ben en wat ik doe
- Ik heb duidelijke eigen grenzen en kan die ook aangeven
- Ik sta mezelf toe fouten te maken en ik heb voldoende zelfvertrouwen om die toe te geven
- Ik ben verantwoordelijk tegenover anderen, maar niet voor hen (tenzij het om kinderen gaat)
- Ik ben tegen agressieve mensen opgewassen
- Ik kan de negatieve invloed die iemands gedrag op me heeft uitspreken
- Ik kan “nee” zeggen zonder me schuldig te voelen
- Ik sta mezelf toe van gedachten te veranderen
Waarom reageren we soms niet (of soms te heftig) in bepaalde situaties?
Situaties op het werk waar onze assertiviteit ons soms in de steek laat of waar we soms buitenproportioneel heftig op reageren, kunnen (onbewust) geassocieerd worden aan herinneringen uit een periode uit ons leven bijv. op school of binnen ons gezin van herkomst waar we ons misschien ook vaak machteloos gevoeld hebben. Zo kan het opzien tegen een gesprek met je baas te maken hebben met het feit dat deze jou (onbewust) erg doet denken aan jouw lerares Nederlands die je vroeger altijd bekritiseerde of aan je nogal autoritaire vader.
Wanneer zo’ n associaties bovenkomen, kunnen ze dezelfde reactie in ons losmaken als vroeger, zodat we extra stress ervaren omdat we ons nu als volwassene moeten gedragen in een situatie waarin we ons eerder kind voelen.
Je kan voor jezelf eens proberen stilstaan aan wie uit je verleden bepaalde figuren op de werkvloer jou doen denken? Om deze “oude video” geleidelijk aan te wissen, kan je al eens nadenken in welke opzichten jouw baas/collega NIET lijkt op die persoon uit het verleden of in welke opzichten de huidige situatie verschilt van de oude..
Enkele anti-assertieve “sprookjes” versus de assertievere opstelling
Welke van onderstaande aannames of “sprookjes” ( aannames die gangbaar zijn, maar eigenlijk niet gegrond zijn) gaan voor jou op in je huidige werkomgeving?
- Je moet zoveel mogelijk meewerken om het werk soepel te laten verlopen vs. Je hebt het recht om “nee” te zeggen
- Door veel te vragen laat je merken hoe weinig je weet vs. Je hebt het recht te begrijpen wat er van je verlangd wordt en wat er om je heen gebeurt
- Neem nooit privé-problemen mee naar je werk vs. Je hebt het recht pijn te voelen en dat te laten merken
- Het is kinderachtig geprezen te willen worden vs. Elke mens wil graag gewaardeerd worden
Ga eens na: – Hoe deze jouw werkprestaties beïnvloeden?
– Hoe je je voelde? En hoe het zou voelen moest je de omgekeerde, assertieve uitspraak gedaan te hebben?
Oefenen in het geven en krijgen van positieve en negatieve feedback
Sommige collega’s of leidinggevenden,… hebben er een aardje van weg je persoon of werkruimte binnen te dringen en steeds je grenzen en assertiviteit uit te dagen (cf.ook “oude video’s die spelen)
Oefenen in het geven van constructieve feedback is dan erg belangrijk, maar vaak niet zo gemakkelijk. Enerzijds mag de feedback bijv. nooit zo voorzichtig, verontschuldigend of indirect gegeven worden dat de mededeling verloren gaat. Anderzijds is het ook belangrijk om de feedback met genoeg zorg en fijngevoeligheid te brengen zodat de ontvanger zich niet aangevallen of klein voelt.
Samengevat: assertiviteit op het werk aanpakken kan door o.a.:
- Belemmerende echo’s uit het verleden op te ruimen
- Sprookjes waardoor je je machteloos voelt te doorprikken
- Houding en gedrag van collega’s ter discussie te stellen
- Assertiviteitstechnieken te oefenen
Jouw loopbaancoach helpt jou graag de juiste dosis assertiviteit op de werkvloer te hanteren en kan o.a. allerlei technieken rond assertiviteit, constructieve feedback en omgaan met (terechte en onterechte) kritiek aanreiken
Referenties: Birch Cathy (2009). Kom op voor jezelf! Tips en oefeningen om assertief te leren reageren in elke situatie. Aartselaar: Deltas
